Yazı Detayı
|
|||
 |
Bizans Diplomasisi ve Çaka Bey'in Şehadeti | ||
| Osman LERMİOĞLU | |||
| osmanlermi@hotmail.com | |||
| Tarihi doğru okumak bize; dün ile bugünün kıyaslamasını verir. Bu kıyaslama ile yarını inşa edecek bilgi birimi kullanarak, geleceğe hüküm bina edebiliriz. Diplomasinin en önemli hususu bu dizelerde saklıdır. Tarihimizde çok az yer verdiğimiz çok önemli bir komutan ve alp-eren'den bahsedeceğim sizlere, Çaka Bey; Anadolu'nun Türk yurdu olmasında büyük emekleri olan ilk deniz donanmasını İzmir'de kuran ve Ege adalarının büyük fatihi olan bu kumandan Beyimiz eniştesi I. Kılıçarslan tarafından bizzat öldürülmüştür. Onun ölümü Bizans'ın Haçlı seferlerine ve Anadolunun hakimiyetinin 200 yıl geciktirmiş Haçlılar karşısında, Türklerin kırılmasına neden olmuştur. Bu konunun günümüz Türkiyesi ve geleceği ile ne kadar yakından önemli olduğunu diplomasinin kurnazlığı ve çok yönlü düşünmenin geleceği nasıl etkilediğini göreceğiz. Çaka Bey Kimdir; Çaka Bey Oğuzların Çavuldur boyundandır. Smyrni (İzmir) merkezli bir beylik kurmuştur. 1078 sıralarında Türkmenlere karşı savaşan Bizanslılar tarafından genç yaşta esir edilip Konstantinopolise götürülmüş, başka seçkin Türk esirler gibi sarayda iyi bir mevkiye yükselmiş, Rumcayı mükemmel öğrenmiş, Bizans sarayında yeni bir hanedan, Alexios Komnenos (1081) hakim olunca saraydaki ayrıcalıklarını kaybetmiştir. Saraydan kaçan Çaka Anadolu’da Türkmenler arasına, belki kendi uruğu Çavuldurların yanına dönmüştür. Malazgirt savaşına katılmış ve Anadolunun fethinde önemli görevler üstlenmiştir.Sultan Alp Arslan’ın çekilmesinden sonra Ege ve Marmara kıyılarına kadar Anadolu’da Türkmen beyleri tarafından kurulan beylikler ortaya çıkmıştı. Türkler Karadeniz ile Çanakkale Boğazı, Suriye ve Ege kıyılarında hemen hemen her yönde kontrol sağladılar. Çaka Bey İzmir’e doğru akınların başına geçmiş ve İzm ir’i fethederek ilk Türk İzmir Beyliğini kurmuştur (1081-1092). öte yandan Tanrıvermiş, büyük kutsal Ephesus’u ele geçirmişti. İznik fâtihi Sultan Süleyman Şah ve Batı Anadolu’da Türkmen Uc (serhad) beylerinin faaliyetleri üzerine en iyi bilgi sağlayan çağdaş kaynak, Anna Komnena’nın "Alexiad" adlı hatıra ve tarihi eseridir. İzmir'in ilk Türk beyi Çaka (Alexiad’da Tzachas), Malazgirt zaferinden sonra “Anadolu’yu bir baştan bir başa fethetmiş” Selçuklu beylerinden Danişmend Gazi'ye bağımlı bir beydi. der. BİZANS İLE MÜCADELESİ Çaka Bey, İzmir'i ele geçirdiğinde yanında 8000 kadar Türkmen askeri varmış. Çaka, yerli Rum ustalarını kullanarak 40 parçalık bir donanma yaptı. İzmir yakınında bir yerde donanmasını meydana getirdi. Yanındaki 8000 kadar Türkmenle beyliğini fetihlerle karada Çanakkale Boğazına kadar genişletti. Çaka, Batı Anadolu’da ilk Clazomene' (URLA)yı alıp ardından Foça üzerine gitti. Burasını da ilk saldırıda ele geçirdi. Midilli’ye çıkarma yaptı. İmparator derhal donanma gönderdi (buradaki savaşlar A lexiad’d& ayrıntılarıyla anlatılır). Midilli’den ayrılan Çaka zengin Sakız adasını işgal etti. Bizans kuvvetlerini yenip gemilerini zapt etti. İmparator, Konstantin Dalassenos kumandasındaki donanmayı Sakız üzerine gönderdi. Kaleyi kuşattılar. Çaka Bey İzmir’den donanmasıyla yetişti. Bizans’ın güç durumundan yararlanan Çaka Bey, Anadolu’da egemenlik alanını genişletmek, donanmasını güçlendirip adaların teslimini düşünmemekteydi. Anna Komnena ilâve ediyor: “Çaka, imparatora karşı meydan okuyor, kendisini imparator ilân ediyor, imparatorluğun elbise ve nişanlarını taşıyordu.” Bu kayıt son derece önemli. 1081'de Bizans'ta yeni hanedanı kuran Alexios Komnenos tahta geçmişti. Alexios, Malazgirt yenilgisinden sonra yalnız Anadolu’da değil, Balkanlar’da da çöken Bizans egemenliğini diriltmek için çetin mücadele içindeydi. Karşısındaki Selçuklu Sultanı Süleyman Şah (1075-1086) İznik'i almıştı (1078). Halefi Kılıç Arslan 1093’te İznik'e geldi. O zaman Türkmen beyleri Güney Marmara bölgesinde fetihlerle meşgulken, Çaka Batı Anadolu ve Ege’de faaliyetteydi. İznik'te Süleyman Şah'ın ölümünden (1086) sonra Ebul- Kasım vardı. O zaman Selçuklu egemenliği İznik’ten Maltepede Dragos deresine kadar uzanıyordu. Ebul-Kasım , İznik’ten hareketle Kios (Gemlik) limanında donanma inşa edip Bizans'a denizden saldırıya geçti. Ebul-Kasım'ın Çaka ile ilişki kurduğu tespit edilmiştir. Çaka, bu sayede Çanakkale Boğazına kadar ülkesini genişletmiş bulunuyor, Trakya’ya geçmeyi planlıyordu. Anna’nın enerjik bir önder olarak tasvir ettiği Çaka büyük hazırlık yaptı. Adalarda egemenliğini korumak için üç ve iki kürekli kadırgalar yaptırıp güçlü bir donanma meydana getirdi. İmparator, Çaka’dan ciddi şekilde korkuyordu (Alexiad, 275). Çaka’ya karşı Konya Sultanı Kılıç Arslan’la diplomatik ilişki kurdu. BİZANS DİPLOMASİSİ İmparator Kılıç Arslan'ın, Uc Türkmen beylerini hükmü altına almaya çalıştığını bildiğinden Bunu kendi çıkarına nasıl kullandığını KılıçArslana 'a gönderdiği mektupta görmekteyiz. Aynı anda avrupa'ile yapmış olduğu anlaşma ile kardeşin kardeşe kırdırılması ve sonrasındaki gelişmeleri bu dizlerde tekrar edeceğiz.Kılıç Arslan (1093-1197)12 İznik'e yerleşerek Çaka gibi ileri bölgelerde savaşan beyleri kendisine bağımlı kılmak istiyordu. Kendisine bağlanmayı kabul etmeyen Beyleri ise ortadan kaldırmalıydı. DİPLOMASİ MEKTUBU; İmparator Alexisos’un kızı Anna Komnena Sultana gönderilen mektubu eserine almıştır. Mektuptaki şu satırlar dikkate değerdir: "Senin Sultanlığın babadan, dededendir. Kızıyla evlendiğin için akraban Çaka imparatora karşı savaş hazırlığı yapmakta ve kendini imparator ilân etmek istemektedir. Kendisi Roma tahtına lâyık olmadığını iyi bilir. Onun bu plânları aynı zamanda sana (Sultan’a)karşıdır. Harekete geçmelisin; ben de bu yandan onu Rum toprağından çıkarmak için harekete geçeceğim . Saltanatın için bu tehlikeyi düşünmeni tavsiye ederim. Bu adamı barış ile veya kılıçla hükmün altına almanı dilerim .” İki taraf arasında Çaka’ya karşı ittifak kararı alınır (Alexiaıi, 274-275). Böylece Bizans diplomasisi, Selçuklu sultanını Çaka aleyhine çevirmeyi başarır. ÇAKA BEY'İN ŞEHADEDİ Çaka, Konstantinopolis için stratejik öneme sahip Abidos kalesini kuşatmıştır. Bizans donanması Çaka’ya karşı gelmişken sultan da karşı ordusunu harekete geçirir. Çaka, Sultan'la görüşme talep eder. Onun imparatorla ittifak halinde olduğundan haberi yoktur. Çaka’yı merasimle karşılayan Kılıç Arslan sonrasındaki ziyafette kılıcını çekip onu bizzat katleder. Anna bu sahneyi Alexiad’da anlatır (s. 275). Bunun ile bir taşla iki kuş avlayan Bizans daha sonra İkinci kuşuda topraklarından çıkartmak için kutsal ittifakı kurar. Çaka Bey' in katli üzerine Kılıç Arslan imparatorla ileride barış içinde yaşamak üzere anlaşma yapmak istese de imparator Çaka’dan kurtulduğu gibi Sultan Kılıç Arslan’ı da İznik’ten çıkarma çabasındadır. Bir Türk sultan'ın İstanbul karşısında hâkim olmasını daim î bir tehlike görüyordu. İmparator, İznik'i kurtarmak, Türkmen saldırılarını püskürtmek için Avrupa Hıristiyan âlemini harekete geçirdi. 1096’da Kudüs için yola çıkan halktan ilk Haçlılar ordusu harekete geçecek, arkasından feodal Avrupalı şövalyeler ordusu İznik'e gelip şehri ele geçirerek Bizans'a teslim edecektir (1097). Böylelikle Bizans, İstanbul kapılarına dayanan Türklerden kurtulur. SONUÇ Tarihte büyük Haçlı Seferlerinin başlaması Süleyman Şah, Ebul-Kasım ve Çaka gibi önderler kumandasında Türkmenlerin genel saldırısıyla doğrudan ilişkilidir. Haçlılar, Selçukluları İznik’ten çıkarıp İmparator Alexios'a teslim ettiler (1097). Sonra, Selçuklu Sultanını Eskişehir’de de mağlup ederek Anadolu içlerinde yürümeye başlarlar. İznik düştükten sonra diğer taraftan bir Bizans ordusu da İzm ir’i hem karadan hemde denizden kuşatma altına alır. Türk kumandan şehri teslim etmek zorunda kalır. Teslim koşulları gözardı edilip şehirdeki lO bin Türk kılıçtan geçirilir (1097 yazı). Efes de (Ephesos) Türk beyi Tanrıvermiş'in elindedir. Bizans kuvvetleri bu şehri de teslim alır ve esir edilen iki bin kadar Türk adalara dağıtılır. Çaka Bey'in ve öteki Türk beylerinin Ege ve Marmara Denizi bölgelerinde faaliyette bulundukları dönemi, Bizans tarihçisi A. A. Vasiliev Bizans için kritik bir dönüm noktası sayar. Çaka, o zaman en önemli rolü oynamıştır..Çaka bey'in Batı Anadolu’yu alarak Bizans'ın geçim ambarını ele geçirmesini ve Konstantinopolis tehdidini tarihçiler Bizans için ciddi bir tehlike sayar. Tanınmış bizantinist F. İ. Uspenski, aynen şu satırlarla bunu belirtir: “İmparator Alexios Komnenos’un durumu Bizans İmparatorluğunun son yıllarındaki durumu ile, şehrin Osmanlı Türkleri tarafından kuşatılması durumu ile kıyaslanabilir.” Çaka bey'in ölümü, Batı Anadolu’da Türk egemenliği ancak 200 yıl sonra gerçekleşmesine neden olmuştur. Bizans İmparator'unun diplomasi girişimi başarılı olmuş üzerine gelen ve Avrupa'ya gidecek olan akınların devamını engellemesi, Bizans adına önemli bir başarıdır. Diplomasiyle iktidar mücadelesi bize dün ile bugünü nasıl değerlendirmemiz gerektiğini ve geleceğe hüküm altına almamızda ve nasıl yönlendirmemiz gerektiği hususunda bize ışık tutmaktadır... Kılıç Arslan tuzağa düşmeseydi, Çanakkale alınsaydı, Bizans daha da zor duruma düşecekti. Haçlı ittifakı ortaya çıkacak, Ebul Kasım ve Çaka Bey gibi dirayetli komutanlar ile haçlı bertaraf edilip, İstanbul daha erken alınıp Batıya akınlar daha da artacaktı. Bunu kendi lehine çevirmeyen Kılıç Arslan hem elini hemde kolunu kendi kesti... Selam ve Selametle Osman LERMİOĞLU Not: Halil inalcık eserinden istifade ettim. | |||
| Etiketler: Bizans, Diplomasisi, ve, Çaka, Bey'in, Şehadeti, | |||
Yorumlar
|
Diğer Yazılar
Tarihî Orta mahalle de yol faciası
Yapmak ya da yapmamak
YAYLALAR ve YAYLACIK
Sosyal Medya Şeyhleri
Hıdırnebi yaylasına çıkan yolları, Karga Yedi dinlenmede, anca çıkar!
İslam'dan uzak Müslümanın yetim kaldığı! Şehirlerimiz?
ROMA HUKUKU yerine İSLAM HUKUKU'na ihtiyacımız var.
Akçaabat kronik sorunlarına çözüm arıyor?
SESSİZ İSTİLA?
PKK ve Kürt sorunu?
Trabzon Zor şehir!!!
Kürdistan Neresi?
KÜRT DEDİĞİN NEDİR Kİ?
Ağ ve benlik
İSÂR Kardeşliği?
Parlamenter sistem mi? Başkanlık sistemi mi?
"Artık İSLÂM Güneşi tamamen söndü mü?"
Cumhur ittifakının "Tevhid ile imtihanı?
Sera Gölünün olmayanların?
Akçaabat'ın lobisi can çekişiyor.
Hilafet; İslam siyasi birliğinin temsil makamıdır. Nerede?
BAŞKAN ERDOĞAN ve İSLAM DAVASI?
Otobüs dönüşümünü UKOME uzatmadi?
Minibüs dönüşümü zor gibi!
Yap, yık, Akçaabat!
DAHA KONFORLU MİNİBÜSLERLE ÇABUK ULAŞIM…
UKOME Kararları ve Belediye otobüslerinde konfor var mı ?
Akçaabat minibüs Dönüşümüne kadar ki süreç!!!!
TÜRKİYE'DE SİYASİ PARTİLERİN DEĞİŞMEYEN VAATLERİ?
Bu ülke neden kalkınamaz?
AKÇAABAT BELEDİYESİ MECLİS OTURMA DÜZENİ?
TRABZON'UN DEMİR VE GÜNEY ÇEVRE YOLU YAPILABİLİR Mİ?
ST. MİCHEAL KİLİSESİNİN AVLUSUNA HELİKOPTERMİ İNECEK?
Amerika’nın İdeallerine karşıyım!
Akçaabat ve Çevre Yolu Bilmecesi!
Yeniden Refah Partisi ''Önce Ahlak ve Maneviyat''
AKÇAABAT'IN TURİZM MEVZUSUNDA SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM MESELESİ
NAMAĞLUP TEK BAŞKAN;
şer'iat'a giden yol. Şer'iat ile yönetilmek?
DÜŞMAN AMERİKA ve ?
SÜNNETSİZ EĞİTİM;
OLMUŞU OLMAMIŞ GİBİ OLMAMIŞI DA OLMUŞ GİBİ
AKÇABAAT VESORUNLARIMIZ
Türkiye Nasıl Yükselemiyor?
Ak parti, yeni devrimler ve seçim 2019a doğru;
Hz. İsa Ve Babaları:
Kanlı Senaryo;
JENOSİTÇİ HRISTİYANLAR;
Yeni şark meselesi
ORTADOĞUNUN KADERİ! KARTOPU HAREKATİ
Evet, mi Hayır mı? Sende, doğru yolu arıyorsun, bende!
Karşı Saflar “Hak ve batıl”
Gelecekteki Darbeleri Önlemek için;
Bir Yahudiyi dinin dışın da, nasıl tanımlamalıyız?
Ulusal Gazeteler
Yazarlar 
06-08-2023
En Çok Okunanlar
Akçaabatlı İmamoğlu doğduğu topraklardan seslendiEn Son Eklenenler
Öne Çıkanlar
Alıntı Yazarlar
Trabzon
Güncelleme: 19.04.2024
Bugün
13 - 17
Cumartesi
12 - 19
Pazar
14 - 18
Anketler
Yeni haber sitemizi nasıl buldunuz ?
Sayfalar
Trabzon
Güncelleme: 19.04.2024
İmsak
10 Şevval 1445
Sabah
03:56
Öğle
05:29
İkindi
12:25
Akşam
16:10
Yatsı
19:12
Facebook
Süper Lig
1
Galatasaray
87
73
1
3
28
32
2
Fenerbahçe
85
85
1
4
27
32
3
Trabzonspor
52
54
12
4
16
32
4
Rizespor
48
43
12
6
14
32
5
Beşiktaş
48
42
12
6
14
32
6
Kasımpasa
46
55
12
7
13
32
7
Başakşehir
46
42
12
7
13
32
8
Sivasspor
44
38
10
11
11
32
9
Alanyaspor
42
41
10
12
10
32
10
Antalyaspor
42
36
10
12
10
32
11
A.Demirspor
40
48
10
13
9
32
12
Samsunspor
38
36
14
8
10
32
13
Ankaragücü
37
40
11
13
8
32
14
Kayserispor
37
36
12
10
10
32
15
Konyaspor
36
34
12
12
8
32
16
Hatayspor
33
36
13
12
7
32
17
Gaziantep FK
31
35
17
7
8
32
18
Pendikspor
30
36
16
9
7
32
19
Karagümrük
30
35
16
9
7
32
20
İstanbulspor
16
25
21
7
4
32
Arşiv Arama
Modül 1
Bu modül kullanıcı tarafından yönetilir, ister kod girilir ister iframe ile içerik çekilir. Toplamda kullanıcı 5 modül ekleme hakkına sahiptir, bu modül dahil tüm sağdaki modüller manuel olarak sıralanabilir.
Anasayfa